XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa

Testuingurua

(...) beharra dute bilakaeraren egia, Idatzi Sakratuen egiarekin bateraezina bada.

Hala ere, zientzilariek garatutako legeak ez dira egia absolutuak, eredu esplikatzaileak baizik;

erabili, aldatu eta, denboraren harian, beharbada beste zuhurrago batzuez ordezkatuak izan behar duten eredu esplikatzaileak.

Egia absolutuak fedez bakarrik ezar daitezke bakarrik, ez zientziaren azterbidez, eta orduan ere erlijioen historiak erakusten du egia absolutu horiek ere beren bilakabidea dutela.

Ikastearen teoriari dagokionez, bilakaeraren araua onartuz gero, izakiaren ikasteko ahalmena beste bizi-eretan behatutako continuum-aren parte gisa ikus dezagula eskatzen du.

Onartu behar da, halaber, ikaskuntzan parte hartzen duten mekanismo neuralak, eta giza garuneko zelulen oinarrizko fisiologia bera ere, ez direla beste abereenetatik oso desberdinak.

Badakigu, zientzian zerbait jakin daitekeen ziurtasun osoaz, DNAk zeluletako gai berrien sintesia kontrolatzeko duen modua ez dela oso desberdina espezie batetik bestera.

Une honetan ez dakigu nola aldatzen den neurona bat edo zein sintesik dakarren informazio-gordetze bat.

Aurrera jarraitu beharra daukagu, bilakaeraren araua mantenduko delakoan eta informazioa gordetzeko mekanismo neuralak, abereen hainbat formatan, biokimikoki antzerakoak direlakoan.

Hau da ikuspuntu zuhurra.

Bestetik, onartu beharra daukagu informazioa kodetzeko, gordetzeko eta berreskuratzeko mekanismo biologikoak funtsean berdin-berdinak direla gizaki guztietan, baita ugaztun guztietan ere, apika.

Honen arabera, nola esplika genitzake ikaskuntzako desberdintasun indibidualak?

Pertsonen ikasteko ahalmenean ageri diren aldeen berri emango duen ikaskuntzaren teoria behar dugu, mekanismo neuraletako aldeak aipatu gabe.

Hona hemen, beraz, zergatik gertatu zaidan erakarkorra Ausubel-en teoria.

Ausubel-ek (1968) dioenez, ikaskuntzan eragina duen faktore indibidual garrantzitsuena, ikasten duenak jadanik badakiena da (vi or.).

Hala bada, esplikazio bat bilatu behar diegu gizakien ikas-ahalmenean dauden desberdintasunei, batez ere norbanakoak izandako esperientzia kognitibo eta afektiboetan.

Garuneko kalte organikorik ezean eta herentziazko akats biokimikorik ezean, hala nola fenilzetonuria, gizakien ikas-ahalmenean dauden desberdintasun gehienek, pertsona baten bizitzaren edozein unetan helduaroraino, aurreko ikaskuntza-esperientzien emaitza behar dute izan.

Hurrengo kapituluetan berriro helduko diogu puntu honi.

Kontserbazioaren araua

Bigarren araua, bere formarik sinpleenean, hauxe da, hutsetik ez dago ezer lortzerik.

Urte askotan, materia formaz alda daitekeela baina kantitateak, osotara, beti berean irauten zuela ikasten zuten ikasleek.

Kimikaren zientzia osoa arau honen gainean eraikitzen da;

ikasi dugu hidrogenoak, oxigenoarekin konbinatuta, gai berria era dezakeela (Hsub2O); baina ura duen tutu bati energia elektrikoa gehitzen badiogu, (...)